TOWARZYSTWO BIAŁEGO ORŁA W MONTREALU
1956 RUE FRONTENAC 
MONTRÉAL, QC H2K 2N4
TEL: (514) 524-3116
 
 
 
 

Towarzystwo Białego Orła odgrywało i odgrywa ważną rolę w podtrzymy­waniu tożsamości narodowej Polaków i Kanadyjczyków polskiego pocho­dzenia zamieszkałych w Montrealu. Poprzez popieranie różnego rodzaju akcji i imprez o charakterze patriotycznym stara się wszczepić wśród rodaków dumę i poczucie narodowej przynależności.

Obchody świąt narodowych i rocznic stały się na przestrzeni stu lat trady­cją TBO. Właśnie poprzez udział Polonii w tego rodzaju uroczystościach wzras­tało poczucie jej wspólnoty. Przed wojną, w roku 1930, zorganizowano uroczyste obchody setnej rocznicy wybuchu Powstania Listopadowego, a dwa lata wcześniej obchody 10-lecia niepodległości Państwa Polskiego. W tym okresie współpracowano ze Światowym Związkiem Polaków z Zagranicy, który przysyłał do "Białego Orła" broszury i materiały propagujące sprawy polskie. W roku 1932 odbyło się w Domu Polskim wielkie zgromadzenie, na którym przybyły z Polski ksiądz Bliziński omawiał sprawę odrodzenia życia na wsi polskiej i podniesienie godności osobistej chłopa polskiego. Wymieńmy inne ważniejsze uroczystości patriotyczne. W roku 1955 podczas obchodów 100-lecia śmierci Adama Mickiewicza członkowie TBO uczestniczyli w paradzie ulicznej w polskich strojach narodowych, a 27 XI tegoż roku wysłuchali odczytu profesora Domaradzkiego "Wielkość Mickiewicza w oczach rodaków i obcych". Po odczycie odbył się turniej deklamacji wierszy Mickiewicza. W tymże roku, dnia 12 marca, wystąpił z odczytem na temat pol­skiej emigracji wybitny nasz pisarz, autor książki historycznej "Bitwa o Monte Cassino" Melchior Wańkowicz. Dnia 26 lutego 1956 roku w Domu Białego Orla odbyła się akademia z okazji 300 rocznicy obrony Częstochowy. Sala reprezentacyjna zaludniła się rodakami ze wszystkich dzielnic miasta. Funkcje przewodniczącego akademii sprawował dr Wacław Babiński, obecny byl pro­boszcz Fryderyk Bałdyga oraz redaktor Zbigniew Waruszyński, który wygłosił prelekcję. Pieśni poświęcone N.M. Pannie odśpiewał chór Parafii Matki Boskiej Częstochowskiej. Dnia 30 marca 1957 roku zorganizowano odczyt pt. "Polski Październik" na temat ostatnich wydarzeń w kraju. Prelegentem był p. Rusinek. W dniu 22 XI1959 roku odbyła się w TBO akademia wraz z odczytem i filmem "Sztandar Wolności". W ten sposób zaingaurowano obchody 25-lecia zgonu marszałka Piłsudskiego. Współorganizatorem imprezy było Koło PSZ w Montrealu. Dnia 3 maja 1961 roku z okazji 170 rocznicy Konstytucji i 300-lecia pierwszej polskiej gazety odbyła się w sali Białego Orła akademia poprzedzona uroczystą mszą świętą w Parafii Matki Boskiej Częstochowskiej i paradą uliczną. Na akademii przemawiał T. Brzeziński oraz burmistrz miasta Jean Drapeau. Obecny był o. Fryderyk Bałdyga, minister rządu londyńskiego O. Jastrzembski oraz przedstawiciel Zjednoczenia Narodowego, gen.dywizji A. Szylling. Z prawej strony sceny umieszczono kopię strony tytułowej "Merkuriusza Polskiego" - pierwszej gazety polskiej, która ukazała się w Krakowie w 1661 roku za czasów króla Jana Kazimierza. Tegoż dnia złożono wieniec przy Pomniku Poległych na Dominion Square w asyście pocztu sztan­darowego "Białego Orła". Poczet sztandarowy organizacji był zawsze obecny podczas rocznicowych uroczystości. Tak też było w roku 1965 na uroczystości upamiętnienia 20 rocznicy wyjścia z obozów śmierci, podczas odsłonięcia Pomnika Kopernika - daru Polonii dla mieszkańców Montrealu w roku 1967, na wielkiej defiladzie dla uczczenia Roku Kopernikowskiego w 1973 roku itd. Dnia 11 maja 1984 roku odbył się w Białym Orle spektakl poetycko-muzyczny z okazji 40-lecia bitwy pod Monte Cassino i dla uczczenia pamięci polskich bohaterów. Obecnych na sali było 15 uczestników tych walk. Spektakl w reżyserii Anny Klimalanki-Leroux składał się z pieśni, poezji i filmu z okresu walk. W ten sposób oddano hołd żołnierzom, którzy zdobyli klasztor, a wielu z nich złożyło ofiarę swego życia. W tymże roku na akademii z okazji święta 11 listopada złożono hołd zamordowanemu przez Służbę Bezpieczeństwa księdzu Jerzemu Popiełuszce. W Roku Milenium Polski Chrześcijańskiej przedstawiciele Białego Orła uczestniczyli w pamiętnej, imponującej paradzie 3-majowej, która ciągnęła się na 3 mile i uwieńczona została akademią w Chalet na Mont Royal. Z ogromnym skupieniem przyjmowane były w Domu Białego Orła patriotyczne przemówienia i prelekcje byłego konsula R.P., a później prezesa Kongresu dr. Tadeusza Brzezińskiego. Wygłosił on szereg odczytów o tematyce narodowej, podkreślając zawsze konieczność odzyskania niepodległości przez Polskę.

W licznych uroczystościach patriotycznych, które miały miejsce w Parafii Matki Boskiej Częstochowskiej, przed Pomnikiem Poległych na Dominion Square czy pod pomnikiem Mikołaja Kopernika nigdy nie zabrakło delegacji "Białego Orła". Pamiętne były doroczne manifestacje pod hasłem "Sprawiedliwość dla Polski". Dnia 10 XI 1963 na taką manifestację, która odbyła się pod dachem TBO, przybyło aż 400 rodaków. Głównym mówcą byl profesor nauk politycznych Uniwersytetu McGill Charles Taylor, a zgro­madzenie odbywało się pod hasłem protestu przeciw zakusom niemieckim na nasze stare ziemie piastowskie. Dla podkreślenia wartości patriotycznych i jedności stowarzyszeń polonijnych delegacje TBO brały udział w uroczystoś­ciach poświęcenia sztandarów innych organizacji, klubów sportowych itp. W latach 60-tych na comiesięcznych zebraniach członkowskich wyświetlano filmy polskie przywiezione z kraju, chcąc w ten sposób przybliżyć rodakom kulturę polską. A wielu z nich - trzeba zaznaczyć - nigdy w Polsce nie było. Była to jedna z szeregu akcji wychowania patriotycznego. Wymownym świadectwem wierności w walce o wolną Polskę była deklaracja ideowa członków TBO złożona w 1960 roku. Czytamy w niej: Wierni tradycji i duchowi przeszło 50-letniej działalności my członkowie TBO oświadczamy, że tak jak dotąd stać będziemy na straży naszych ideałów katohckich. Pracując dla dobra własnej organizacji, dla dobra Kanady i Narodu Polskiego przeciw­stawiamy się wszelkim próbom infiltracji obcej i wrogiej nam ideologii komu­nistycznej, inspirowanej przez znane nam agentury oficjalne i działające z ukrycia, których celem jest rozbicie Polonii jako całości i sparaliżowanie jej pracy społecznej. W imprezach o charakterze patriotycznym uczestniczyła często młodzież. Np. na uroczystościach zakończenia roku szkolnego w latach 50-tych uczniowie szkółki sobotniej prowadzonej przez siostry Zmar­twychwstaniu recytowali wiersze patriotyczne, występowali w inscenizacji "Ślubów Jana Kazimierza" i innych spektaklach.

W latach dziewięćdziesiątych, za prezesury Tadeusza Kwiatkowskiego, zainicjowano wyświetlanie polskich filmów historycznych dla całej Polonii. Celem tej akcji było zapoznanie rodaków z dorobkiem polskiej kinematografii o tematyce historycznej. Jednak ze względu na niewielkie zainteresowanie inicjatywa ta upadła.

W dniu 20 września 1992 r. odbyła się patriotyczna uroczystość poświęcenia nowego sztandaru wyhaftowanego przez polskie zakonnice w kraju i przywiezionego do Montrealu. Poczet sztandarowy na uroczystości reprezentowali: M. Szuber, W. Zych, E. Ziemicki. Na chrzestnych nowego sztandaru wybrano Zofię Duńską i Józefa Łupińskiego. Na obiedzie obecnych było 147 osób. Wiele z nich złożyło symboliczne ofiary na płytki przybijane do drzewca sztandaru. Zebrana kwota osiągnęła aż 3.500 $.
 

PRZEJDŹ DO SPISU TREŚCI / PRZEJDŹ DO NASTĘPNEJ STRONY